Linux to nie jeden system, ale cała rodzina systemów operacyjnych, które dzielą jedno serce (jądro Linuksa) i różnią się wszystkim innym – wyglądem, filozofią, podejściem do użytkownika, a czasem nawet zdrowym rozsądkiem. Dla jednych to wolność. Dla innych – chaos. Jeśli jesteś na etapie szukania swojego distro (czyt. dystrybucji), oto 10 najbardziej popularnych dzieci Linuksa i ich cechy charakterystyczne.

1. Ubuntu

Dla kogo: Początkujący, leniwi, użytkownicy laptopów Dell

Zalety:

• Największa społeczność, masa poradników
• Instalator dla ludzi, nie dla programistów
• Wersja LTS trzyma się jak polityk na stołku – długo i stabilnie

Wady:

• Trochę ociężałe
• Wciska Snapy jak Google reklamy

Ubuntu to taka złota mediana. Działa? Działa. Trzeba się grzebać w terminalu? Raczej nie. Ale jak już zaczynasz rozumieć, jak działa Linux, to zaczynasz szukać czegoś… czystszego.

2. Debian

Dla kogo: Ortodoksyjni linuksiarze, admini serwerów

Zalety:

• Stabilność jak beton w PRL-u
• Ogromna baza pakietów .deb

Wady:

• Pakiety czasem przeterminowane
• Instalacja wymaga... cierpliwości

Debian to dziadek Ubuntu. Wolny, przewidywalny, ale jak już postawisz, to działa latami bez grzebania. Dla tych, którzy bardziej cenią „nie dotykaj, działa” niż „wszystko najnowsze”.

3. Arch Linux

Dla kogo: Masochiści, którzy mówią „ja wszystko zrozumiem sam”

Zalety:

• Paczki zawsze najnowsze
• Totalna kontrola nad systemem

Wady:

• Instalacja to rytuał przejścia
• Nie działa? No cóż, RTFM

Arch to nie system, to styl życia. Jak go zainstalujesz i skonfigurujesz – gratulacje, jesteś jednym z „wybranych”. ArchWiki to twoja nowa Biblia. A jak coś się sypnie – sam jesteś sobie winien.

4. Manjaro

Dla kogo: Ci, którzy chcą Arch, ale z GUI.

Zalety:

• Gotowe do użycia po instalacji
• Rolling release bez nadmiernego ryzyka

Wady:

• Trochę własnej magii pod maską
• Społeczność nie tak wielka jak Ubuntu

Manjaro to Arch z instrukcją obsługi. Zainstalujesz, zaktualizujesz, działa. A do tego wygląda całkiem nowocześnie. Idealne dla tych, którzy chcą świeżości Arch-a, ale bez całej tej terminalowej tortury.

5. Fedora

Dla kogo: Entuzjaści nowinek, deweloperzy, w zasadzie każdy zjadacz chleba

Zalety:

• Bliskość z Red Hat – solidność i nowoczesność
• Wayland, PipeWire – wszystko co świeże

Wady:

• Szybki cykl życia wersji
• Trochę „enterprise’owy” vibe

Fedora to jak testowe laboratorium Red Hata. Działa, wygląda nowocześnie i zawsze jest o krok przed innymi – ale nie zdziw się, jak coś się nagle popsuje po aktualizacji.

6. Pop!_OS

Dla kogo: Gracze, użytkownicy laptopów System76

Zalety:

• Dobre wsparcie dla NVIDIA
• Świetne UI (Cosmic Desktop)

Wady:

• Nadal oparte na Ubuntu
• Czasem dziwne decyzje designowe

Pop!_OS to Ubuntu, ale takie… przemyślane. System76 wie, co robi, a Cosmic Desktop to coś między Gnome a czymś ergonomicznym. Plus: działa dobrze na sprzęcie do grania.

7. openSUSE (Tumbleweed / Leap)

Dla kogo: Nerdzi z tęsknotą za Novellem

Zalety:

• YAST – mega narzędzie do konfiguracji
• Stabilna (Leap) lub rolling (Tumbleweed)

Wady:

• RPM-y czasem lubią się pokłócić
• Trochę niszowa

openSUSE to taka szwajcarska wersja Linuksa. Schludna, solidna, z genialnym narzędziem YAST, które robi za cały panel sterowania. Ale niektórych odstrasza „inna filozofia”.

8. Linux Mint

Dla kogo: Ex-użytkownicy Windows 7

Zalety:

• Prosty, klasyczny wygląd
• Cinnamon to taki GNOME, ale używalny

Wady:

• Trochę przestarzałe rozwiązania
• Brak rewolucji

Mint to Ubuntu bez Snapów i z wyglądem, który przypomina ci stare dobre czasy. System, który po prostu działa. Idealny na komputer dla mamy.

9. Zorin OS

Dla kogo: Nowi użytkownicy, którzy boją się Linuksa

Zalety:

• Interfejs przypominający Windowsa
• Dobrze dopracowany UX

Wady:

• Płatna wersja (ouch)
• Nadal oparte na Ubuntu

Zorin to „premium” Ubuntu z makijażem. Działa, wygląda elegancko, nie przeraża. Jeśli boisz się przesiadki z Windowsa – to może być twój pierwszy krok.

10. Kali Linux

Dla kogo: Pentesterzy, script-kiddies, ludzie z hoodie na awatarze

Zalety:

• Masa narzędzi do testów bezpieczeństwa
• Popularność w branży ITsec

Wady:

• Absolutnie nie do codziennego użytku
• Nie, naprawdę – to NIE jest system do przeglądania Facebooka

Kali to nie system, to narzędzie. Nie instaluj go, jeśli nie wiesz, co robisz. Ale jeśli wiesz – to pewnie już go masz na pendrive'ie.

Podsumowanie

Jeśli dalej nie wiesz, którą dystrybucję wybrać, to… wybierz Ubuntu lub Fedorę i nie komplikuj sobie życia. Albo Manjaro, jeśli lubisz ryzyko, ale nie aż tak jak z Arch.